Lesmateriaal

Op zoek naar inspiratie voor een goede les? In deze lessenbank vind je uitgewerkte lessen met bijbehorend lesmateriaal en toetsen. De lessen zijn gerubriceerd op filosofisch domein, werkvorm en leerniveau. Gebruik de zoekfilters of zoek op trefwoord om snel te vinden wat je zoekt. Toetsen zijn vergrendeld en zijn alleen toegankelijk als je ingelogd bent.

Heb je zelf nog een les of toets waar je enthousiast over bent en die je graag zou willen delen met collega’s? Neem dan contact op met de redactie van de lessenbank via lesmateriaal[at]vfvo.nl.


Plato’s ideale samenleving

Deze les gaat over Plato’s driedeling van de  ziel, de kardinale deugden en Plato’s kritiek op de democratie vanuit zijn rechtvaardigheidsopvatting: ‘ieder het zijne’.

Plato’s vraag is: wat is het beste regime? Hij onderscheidt er vijf. In ieder van die regimes staat een bepaalde deugd in hoog aanzien, die alle regimes (behalve het hoogste regime) de degeneratie van een andere deugd als gevolg heeft. Er is daarom een rangorde aan te brengen van het beste naar het slechtste regime. In het beste regime (aristocratie) wordt het hoogste ideaal belichaamd door de wijze. De filosofen zijn daar koning en de koningen zijn daar filosofen. In de timocratie wordt het hoogste ideaal belichaamd door de krijger (moed). In de oligarchie wordt het ideaal belichaamd door de rijke koopman (matigheid/spaarzaamheid). In de democratie staat de vrijheid centraal. De mens heeft al zijn begeerten gelijke rechten gegeven. Dit leidt tot de tirannie, omdat de ordening die de ziel nodig heeft verdwijnt. De slechte begeerten worden niet langer onderdrukt en krijgen vrij baan. Zo ontstaat het slechtste regime waarin het hoogste ideaal belichaamd wordt door de criminele tiran.

Leerlingen lezen de dialoog tussen Socrates en Adeimantos. Ze beantwoorden daarbij de volgende vragen. Heeft Plato gelijk dat leraren bang zijn voor hun leerlingen en hen naar de mond praten, en dat de leerlingen op hun docenten neerkijken? Hebben alle mensen slechte verlangens in zich die onderdrukt moeten worden? Zou iemand die zichzelf niet meer kan bedwingen veranderen in een monster?

Kernbegrippen

DemocratieDeugdenDriedeling van de zielFilosoof-koningPlatoRegime/Politeia

Integratie: multiculturalisme, nationalisme en liberalisme

In deze les gaan de leerlingen pleidooien houden over integratie en drie verschillende perspectieven daarop: multiculturalisme, liberalisme en nationalisme. Zie kiezen één van de drie standpunten en houden vervolgens een discussie. De docent geeft een inleiding tot het vraagstuk van integratie aan de hand van een powerpoint-presentatie.

Kernbegrippen

integratieliberalismemigratiemulticulturalismenationalismevluchtelingen

Het schip van Theseus

Deze les maakt het mogelijk om een onderwijsleergesprek te geven aan de hand van een presentatie van verschillende concrete voorbeelden die het gedachte-experiment van het schip van Theseus illustreren.

Kernbegrippen

Het schip van Theseuskwalitatieve identiteitnummerieke identiteit

Reids kritiek op Lockes identiteitscriterium

In deze les geef je een presentatie over Reids kritiek op Lockes criterium voor persoonlijke identiteit. De leerlingen doen vervolgens een memory-spel als verwerkingsopdracht.

Kernbegrippen

identiteitscriteriumLockepersoonlijke identiteitReid

John Locke en het maatschappelijk verdrag

De leerlingen gaan zelfstandig aan de slag met de contractfilosofie van John Locke. Allereerst lezen ze een korte tekst, wanneer ze de hoofdlijnen verwerken in een stripverhaal. Als laatste maken zij nog een aantal verwerkingsvragen.

 

Kernbegrippen

Lockemaatschappelijk verdragnatuurrechtennatuurtoestandsociaal contractstripverhaal

Shipwreck Island

Deze les is de ideale inleiding tot de contractfilosofen. Het is een interactieve les waarin de leerlingen door middel van een gedachte-experiment erachter komen wat de natuurtoestand in de sociale filosofie inhoudt.

Kernbegrippen

gedachte-experimentHobbesLockemaatschappelijk contractmaatschappelijk verdragnatuurtoestandRousseausociaal contract