Samenvatting
In deze les(sen) bekijk je met leerlingen een TED-talk van Frans de Waal (en / of lees je de tekst van deze lezing) waarbij leerlingen de oorsprong van moreel gedrag onderzoeken. Daarin leren ze De Waal zijn notie van ‘geëvolueerde moraliteit’ begrijpen en uitleggen met voorbeelden, onderzoeken ze mogelijke kritiek hierop en weten ze een beargumenteerde eigen positie in te nemen.
Domein
Ethiek
Kernbegrippen
altruïsme, egoïsme, evolutionaire ethiek, Frans de Waal, is-ought fallacy, mens en dier, moraal
Benodigde tijd
Twee lesuren (van ongeveer 45 minuten)
Vereiste voorkennis van leerlingen
- moraal
- egoïsme
- altruïsme
Lesniveau
Havo 4, Havo 5, Vwo 4, Vwo 5
Lesplan
Lesstappen
Hieronder volgen de stappen die je met leerlingen kunt doorlopen:
- Leerlingen prikkelen met een beginvraag: zijn we van nature ‘moreel’?
- Leerlingen bekijken de TED-talk (en / of lezen de tekst) van De Waal over geëvolueerde moraliteit
- Leerlingen krijgen de taak om vragen bij De Waal uit te werken en dat te verbinden met een ‘grote taak’ waarin ze een eigen beargumenteerde positie dienen in te nemen.
- Eventueel: een achtergrond schetsen bij de visie van De Waal en mogelijke kritiekpunten (door te vragen wat leerlingen uit hun eigen onderzoek hebben gevonden)
- Leerlingen delen met elkaar hun uitwerking van de vragen met een ander tweetal. Klassikaal eventueel vragen bespreken die leerlingen hier nog bij hebben; hun eigen posities in verhouding tot De Waal en mogelijke kritiek klassikaal bespreken door het in een mind-map te illustreren.
- Reflecteren met leerlingen op de beginvraag: zijn we van nature ‘moreel’?
Leerdoelen
De leerling kan:
- de begrippen moraal, egoïsme en altruïsme, goed en kwaad, mens en dier, ‘is’ en ‘ought’ en geëvolueerde moraliteit uitleggen aan de hand van voorbeelden en experimenten (begrijpen)
- vooronderstellingen aangeven bij en een beargumenteerd standpunt innemen over De Waals opvatting over geëvolueerde moraliteit bij mensen en dieren (analyseren) (creëren)
Benodigd materiaal
- Video TED-talk van Frans de Waal, via: http://www.ted.com/talks/lang/nl/frans_de_waal_do_animals_have_morals.html
Suggesties voor vervolglessen
Deze les zou mooi opgevolgd kunnen worden door een les over meta-ethiek en verbonden kunnen worden met discussies over de mogelijke verschillen tussen mens en dier.
Auteur
Fransiscus Ismaël Kusters