Samenvatting
Door het invullen van de feit of mening vragenlijst leren leerlingen dat morele uitspraken problematisch zijn in te delen. Daarnaast leren ze dat morele uitspraken prescriptief zijn, terwijl veel andere uitspraken descriptief zijn. Ook leren leerlingen de naturalistische drogreden.
Domein
Ethiek
Kernbegrippen
descriptief prescriptief, is-ought fallacy, naturalistische drogreden
Benodigde tijd
100 minuten (twee lessen)
Lesniveau
Havo 4, Vwo 4
Lesplan
Les 1:
Aan het begin van de les deelt de docent de feit of mening vragenlijst met de leerlingen, eventueel via Google forms. Deze vragenlijst bestaat uit twee open vragen (wat is een feit en wat is een mening) en vervolgens 15 uitspraken die ze moeten categoriseren. Hier zijn de leerlingen ongeveer 10 minuten mee bezig.
Nadat de leerlingen de uitspraken hebben gecategoriseerd worden de resultaten besproken. Relevante vragen zijn:
- Waarom is deze uitspraak een feit?
- Waarom is deze uitspraak een mening?
De docent staat vervolgens vooral stil bij de morele uitspraken. Deze worden door leerlingen vaak als mening gecategoriseerd. Vraag de leerlingen wat dit voor hen betekent. Als morele uitspraken meningen zijn, betekent dit dan dat genocide ook goed kan zijn? Als morele uitspraken feiten zijn, wat maakt dit dan een feit?
Het analyseren van deze vragenlijst met de leerlingen kan zeker 30 tot 40 minuten in beslag nemen.
Les 2:
De les begint met het uitleggen van het verschil tussen descriptieve uitspraken en prescriptieve uitspraken:
Descriptieve uitspraken zijn uitspraken over hoe de wereld is.
Prescriptieve uitspraken zijn uitspraken over hoe de wereld behoort te zijn.
Vraag de leerlingen om nogmaals naar de feit of mening vragenlijst te kijken en vervolgens de uitspraken te categoriseren als descriptief of prescriptief. Als ze het onderscheid begrijpen dan zullen ze de morele uitspraken als prescriptief categoriseren en de niet-morele uitspraken als descriptief.
Vervolgens leg je de is-ought fallacy uit:
Argumenteren van een descriptie naar een prescriptie is een drogreden: de naturalistische drogreden ofwel de is-ought fallacy.
Voorbeeld: In NL zijn er 9655 personen in de gevangenis.
Dus: In NL horen er 9655 personen in de gevangenis te zijn.
Laat de leerlingen tenslotte van de descriptieve uitspraken in de feit of mening vragenlijst prescriptieve uitspraken maken (hoeft niet met alle uitspraken, maar met ongeveer vijf) en bespreek klassikaal wat deze zijn en wat dit zou betekenen.
Leerdoelen
De leerling kan:
- het onderscheid tussen descriptieve en prescriptieve uitspraken en de is-ought fallacy uitleggen en toepassen (begrijpen)
Suggesties voor vervolglessen
Moreel relativisme
Auteur
Jaron Daniel Schoone
Dit vind ik dus echt een voorbeeld van een goede doeltreffende les; eenvoudig, maar effectief. En oh zo nodig om leerlingen los te weken van ‘morele oordelen zijn ook maar meningen’. Dankjewel Jaron!
Dit vind ik dus echt een voorbeeld van een goede doeltreffende les; eenvoudig, maar effectief. En oh zo nodig om leerlingen los te weken van ‘morele oordelen zijn ook maar meningen’. Dankjewel @Jaron!