Samenvatting
In deze lessen wordt ingegaan op de vraag wat volgens het existentialisme een goede handeling bepaalt. Daarbij worden twee fragmenten uit ‘Existentialisme is Humanisme’ gelezen, en wordt er gereflecteerd op hoe het existentialisme zich verhoudt tot de andere ethische stromingen.
Domein
Antropologie, Ethiek
Kernbegrippen
existentialisme, Sartre, verantwoordelijkheid, vrijheid
Benodigde tijd
3 lesuren (45 a 50 minuten) zonder de afsluitende opdracht / 4 lesuren (45 a 50 minuten) met de afsluitende opdracht
Vereiste voorkennis van leerlingen
- utilisme
- plichtethiek
- deugdethiek
Lesniveau
Vwo 5
Lesplan
In deze korte lessenserie worden de volgende (didactische) stappen gezet:
Les 1:
- Oriëntatieopdracht waarin leerlingen hun eigen intuïties over vrijheid en verantwoordelijkheid benoemen
- Herhalen/uitleg existentialisme aan de hand van de volgende vier citaten:
- De existentie gaat vooraf aan de essentie
- Je bent gedoemd tot vrijheid
- De hel, dat zijn de anderen
- Je bent te kwader trouw
- Klassikaal gesprek over wat het existentialisme als antwoord zou kunnen geven op de vraag ‘wat moet ik doen?’
Les 2:
- Primaire tekst over het dilemma van de soldaat lezen (fragment uit Existentialisme is humanisme) en leerlingen leesvragen laten beantwoorden of klassikaal bespreken tekst aan de hand van de leesvragen.
Les 3:
- Klassikaal gesprek en instructie over wat het betekent om te goeder trouw te zijn. (begrijpen)
- Klassikaal gesprek in hoeverre te goeder trouw zijn universalistisch of relativistisch is.
- Afsluitende opdracht over hoe de vier ethische stromingen zich tot elkaar verhouden (stille discussie in viertallen of debat).
Leerdoelen
De leerling kan:
- het begrip existentialisme uitleggen (begrijpen)
- implicaties van het existentialisme benoemen en kritisch analyseren (kritiseren)
- de vier ethische stromingen (utilisme, plichtethiek, deugdethiek, existentialisme) met elkaar vergelijken en daarbij overeenkomsten en verschillen benoemen en vanuit een van de opvatting kritiek leveren op de andere opvattingen (creëren en kritiseren)
- een primaire tekst lezen
Benodigd materiaal
- examenbundel Vrije Wil, p. 162-169
- filmpje BBC radio 4 Sartre and the existential choice via: https://www.youtube.com/watch?v=qpXNRrtuo38
Auteur
Floor Rombout, Sjimmie Lensen