Samenvatting
Leerlingen onderzoeken in groepjes de betekenis van belangrijke citaten uit het examencahier over de maatschappijanalyse van Marx met behulp van beeldfragmenten uit de BNN-serie Bloed, zweet en luxeproblemen. In deze serie gaan Nederlandse jongeren zelf aan het werk in de fabrieken waar hun luxegoederen gemaakt worden, vaak in schrijnende omstandigheden.
Domein
Antropologie, Examen vwo, Sociale filosofie
Kernbegrippen
arbeid, communisme, kapitaal, kapitalisme, Karl Marx, vervreemding
Benodigde tijd
1 lesuur (50 - 60 minuten) + korte introductie in voorafgaande les
Lesniveau
Vwo 6
Lesplan
In de voorafgaande les:
- Geef een korte uitleg over de serie Bloed, zweet en luxeproblemen: Nederlandse jongeren gaan zelf aan het werk op de plekken waar hun luxegoederen gemaakt worden. Ze werken onder andere op een koffieplantage in Ethiopië en in een kledingfabriek in Bangladesh. Ze werken in dezelfde omstandigheden als de plaatselijke arbeiders en ontvangen hetzelfde loon. Hiervan moeten ze zelf hun eten en slaapplaats betalen.
- Bijgevoegd vind je het bestand ‘Marx, nog altijd actueel [bijlage]’ met daarin vier tekstfragmenten uit De vrije markt en het goede leven, waaraan beeldfragmenten gekoppeld zijn. Verdeel de voorgeselecteerde tekstfragmenten met bijbehorende beeldfragmenten over de leerlingen. Ga uit van drie á vier leerlingen per tekst/beeldfragment.
- Geef leerlingen voorafgaand aan deze les de volgende individuele opdracht mee naar huis:
- Lees uit Het goede leven en de vrije markt hoofdstuk 6, paragraaf 3: ‘Karl Marx’ analyse van de opkomst en ondergang van het kapitalisme’, 146-9.
- Lees uit Het goede leven en de vrije markt, primaire tekst ‘Karl Marx, Kritiek op de politieke economie, 1859‘, p.385-6.
- Bekijk het beeldfragment en lees het tekstfragment dat je toebedeeld hebt gekregen. Leg de betekenis van het tekstfragment over Marx uit met behulp van het beeldfragment.
In de les:
- Lesopening: lesdoelen benoemen
- Zet de leerlingen die dezelfde tekst- en beeldfragmenten hebben voorbereid in groepjes (max. 4 leerlingen) bij elkaar. Geef ze de opdracht om hun eigen uitleg van het tekstfragment met behulp van het bijbehorende beeldfragment met elkaar te delen en vervolgens samen tot een aangescherpte uitleg te komen. Wijs de leerlingen erop dat iedereen individueel in staat moet zijn om de gezamenlijke uitleg voor de klas te presenteren. (10 minuten)
- Laat het eerste beeldfragment aan het klas zien en lees daarna klassikaal het bijbehorende tekstfragment over Marx. Wijs één leerling uit het voorbereidende groepje aan om het tekstfragment klassikaal uit te leggen met behulp van het beeldfragment. Vraag vervolgens de groepsgenoten aan te vullen/te corrigeren. Geef leerlingen uit andere groepjes de gelegenheid verhelderende vragen te stellen. Indien nodig, corrigeer en vul de uitleg van de leerlingen aan. Herhaal dit proces met de overigens beeld/tekstfragmenten. (8 -10 minuten per beeld/tekstfragment).
- Afronding van de les.
Leerdoelen
Eindtermen 22, 23 en 28 begrijpen en kunnen toepassen op een casus
Benodigd materiaal
- Bijlage: ‘Marx, nog altijd actueel [bijlage]’, met daarin de benodigde tekst- en beeldfragmenten.
Auteur
Nienke van Dijken, Joop van der Kuip, Olle Spoelstra